KARTA PRAW PODSTAWOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ JAKO REGIONALNY STANDARD PRAW CZŁWIEKA - Наукові конференції
Головна
UA RU EN

Вас вітає Інтернет конференція!

Вітаємо на нашому сайті

Рік заснування видання - 2014

KARTA PRAW PODSTAWOWYCH UNII EUROPEJSKIEJ JAKO REGIONALNY STANDARD PRAW CZŁWIEKA

29.06.2018 09:34

[Секція 2. Конституційне право. Конституційне процесуальне право. Міжнародне право]

Автор: Iryna Kovalchuk, studentka Wydziału Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska


Na mocy artykułu 2 Traktatu o Unii Europejskiej Unia Europejska jest zbudowana na  wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw człowieka [1]. To znaczy, że poszanowania praw człowieka jest jedną z zasad wspolnych dla wszustkich państw czlonkowskich Unii Europejskiej.

Gwarantowanie praw człowieka czyli fundamentalnych praw oraz potrzeba utworzenia jednolitego katalogu praw i wolności chronionych w Unii Europejskiej spowodowały przyjęcia Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (Charter of Fundamental Rights of the European Union). Prace codo przyjęcie Karty Praw Podstawowych rozpoczęły się na mocy decyzji o ujednoliceniu systemu ochrony praw człowieka, podjętej przez Radę Europejską podczas szczytu w Kolonii. Ostatecznie ten dokument został podpisany w Nicei w 2000 r. [2, s.65].

Karta Praw Podstawowych do niedawna miała charakter ponadinstytucjonalny, ale nie była aktem prawnie wiążącym. Sytuacja uległa zmianie wraz z wejściem w życie Traktatu z Lizbny. Dopiero Traktat z Lizbony, który wszedł w życie z dniu 1 grudnia 2009 r., nadał jej  moc wiążącą. Zgodnie z przepisem artykułu 6 Traktatu o Unii Europejskiej Unia Europejska uznaje prawa, wolności i zasady określone w Karcie Praw Podstawowych. Ona ma taką samą moc prawną jak Traktaty. Postanowienia tego dokumentu w żaden sposób nie rozszerzają kompetencji Unii Europejskiej określonych w  traktatach [1].

Cechy pozytywne Karty Praw Podstawowych:

-konsolidacja praw podstawowych, mających zastosowanie w Unii Europejskiej i umieszczenie ich w jednym dokumencie;

-ona rozpoczęła proces tworzenia europejskiej Konstytucji.

Cechy negatywne Karty Praw Podstawowych:

- klauzule generalne;

- brak określenia środków ochrony praw i wolności, w niej zawartych [3, s.88].

W Karcie Praw Podstawowych są zawarte prawa osobiste, polityczne, socjalne i kulturalne. Ona składa się z preambuły i 54 artykułów pogrupowanych w kilka rozdziałów:

- I rozdział, „Godność”, obejmuje prawo do życia; prawo do integralności cielesnej, zakaz tortur i poniżającego traktowania lub karania; zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej;

- II rozdział, „Wolność”, gwarantuje prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego; prawo do poszanowania prywatności i życia rodzinnego; ochrona danych osobowych; prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny; wolność myśli, sumienia i religii; wolność przepływu informacji i wyrażania opinii; wolność zgromadzania się i stowarzyszania się; wolność sztuki i badań naukowych; prawo do edukacji; wolność wyboru zawodu i prawo do zatrudniania się w każdym państwie Unii Europejskiej; wolność prowadzenia działalności gospodarczej; prawo własności; prawo do azylu; ochrona na wypadek wydalenia i ekstradycji;

- III rozdział, „Równość”, obejmuje równość wobec prawa; zakaz wszelkiej dyskryminacji; poszanowanie różnorodności kulturowej, religijnej i językowej; równość płci, ale przy dopuszczeniu specyfi cznych korzyści dla płci niedostatecznie reprezentowanych; prawa dziecka; prawa osób starszych; integracja osób niepełnosprawnych;

- IV rozdział, „Solidarność”, zawiera prawo pracowników do informacji i konsultacji; prawo do układów zbiorowych i wspólnych działań; prawo do pomocy społecznej i mieszkaniowej; prawo do ochrony przed nieuzasadnionym zwolnieniem; prawo do dobrych warunków pracy; zakaz pracy dzieci i ochrona pracującej młodzieży; zakaz zwolnień z powodu macierzyństwa, prawo do zasiłku macierzyńskiego i opiekuńczego; prawo do pomocy socjalnej; prawo dostępu do służby zdrowia; ochrona środowiska; ochrona konsumenta;

- V rozdział, „Prawa obywatelskie, gwarantuje prawo do głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego, prawo do głosowania i kandydowania w wyborach samorządowych; prawo do dobrej administracji; prawo dostępu do dokumentów unijnych; prawo składania skarg do Rzecznika Praw Obywatelskich, prawo składania petycji do Parlamentu; prawo przemieszczania się i osiedlania; prawo do ochrony dyplomatycznej i konsularnej;

- VI rozdział,  „Wymiar sprawiedliwości”, zawiera prawo do rzetelnego procesu sądowego; domniemanie niewinności i prawo do obrony, zasada legalizmu i proporcjonalności w procesie karnym;

- VII rozdział to są postanowienia ogólne (zakres stosowania Karty; gwarantowanych praw; zakaz interpretacji Karty w sposób uszczuplający prawa człowieka gwarantowane przez inne akty prawa międzynarodowego; zakaz nadużycia praw) [4].

Ciekawe jest to, że Wielka Brytania i Polska ograniczyły ochronę prawną Karty Praw Podstawowych przez przyjęcie dodatkowego protokołu № 30 w sprawie stosowania Karty do tych państw, będącego częścią Traktatu Lizbońskiego. Tak, protokół przewiduje, że Karta Praw Podstawowych nie rozszerza zdolności Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ani żadnego sądu lub trybunału Polski lub Zjednoczonego Królestwa do uznania, że przepisy ustawowe, wykonawcze lub administracyjne, praktyki lub działania administracyjne Polski lub Zjednoczonego Królestwa są niezgodne z podstawowymi prawami, wolnościamii zasadami, które są w niej potwierdzone. Co więcej, nic, co zawarte jest w tytule IV Karty, nie tworzy praw, które mogłyby być dochodzone na drodze sądowej, mających zastosowanie do Polski lub Wielkiej Brytanii, z wyjątkiem przypadków, gdy Polska lub Wielka Brytania przewidziały takie prawa w swoim prawie krajowym. W drugim artykule protokółu mowa jest o tym, że w wypadku, gdy postanowienie Karty Praw Podstawowych odnosi się do ustawodawstw i praktyk krajowych, ma ono zastosowanie do Rzeczypospolitej Polskiej i Wielkiej Brytanii tylko i wyłącznie w zakresie, w jakim prawa i zasady zawarte w tym postanowieniu są uznane przez ustawodawstwo lub praktyki obu państw [5] .

Mimo wady Karta Praw Podstawowych, ona spowodowała konsolidację praw podstawowych, mających zastosowanie w Unii Europejskiej i umieszczenie ich w jednym dokumencie. Wraz z wejściem w życie Traktatu z Lizbony, stała się wiążącym prawnie katalogiem praw w Unii Europejskiej. Obejmuje ona wszystkie fundamentalne prawa chronione w Unii Europejskiej, a poprzez wyjaśnienia dostarcza także informacji o zakresie tych praw, sprawiając, że stają się klarowne. 

Bibliografia:

1. Traktat o Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana), Dz. Urz. C 326 z 26 października 2012 r.

2. Krzystofik E., Ochrona praw podstawowych w Unii Europejskiej p traktacie z Lizbony / E. Krzystofik . - Roczniki Administracji i Prawa, - 2014. – s. 63-77

3. Hołda J. Prawa człowieka: zarys wykładu / J. Hołda, Z. Hołda, D. Ostrowska, J.A. Rybczyńska. – Kraków: Zakamycze, 2004. – s. 171.

4. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej podpisana 7 grudnia 2000 r. w Nicei, Dz. Urz. C 326 z 26 października 2012 r.

5. Protokół nr 30 w sprawie stosowania Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej wobec Polski i Zjednoczonego Królestwa, Dz. Urz. C 326 z 26 października 2012 r.

Creative Commons Attribution Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution 4.0 International License
допомога Знайшли помилку? Виділіть помилковий текст мишкою і натисніть Ctrl + Enter

Інші наукові праці даної секції

Конференції

Конференції 2024

Конференції 2023

Конференції 2022

Конференції 2021

Конференції 2020

Конференції 2019

Конференції 2018

Конференції 2017

Конференції 2016

Конференції 2015

Конференції 2014

:: LEX-LINE :: Юридична лінія

Міжнародна інтернет-конференція з економіки, інформаційних систем і технологій, психології та педагогіки

Наукові конференції

Економіко-правові дискусії. Спільнота